ΛΙΜΑΝΙ ΚΑΡΠΑΘΟΥ

Δυνατότητες και Λύσεις   για  να σωθεί.

 

    Με  Προγραμματικής Σύμβαση   η Περιφέρεια     αναλαμβάνει  την αρμοδιότητα  της Διευθύνουσας υπηρεσίας από τον   κύριο του έργου , το  Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο  του  έργου  «Επέκταση και αναβάθμιση λιμένα Πηγαδίων Καρπάθου»  …..» προϋπολογισμού   Δεκαέξι (16) εκατομμυρίων[i]. 

Στόχος   υποτίθεται πως είναι   η Κάρπαθος να αποκτήσει σύγχρονες λιμενικές εγκαταστάσεις  ».

  Ουσιαστικά όμως  με την κατ’ όνομα «επέκταση και αναβάθμιση του λιμανιού»   το μόνο   όφελος από το έργο  θα  είναι η μείωση της κυκλοφορίας σε τμήμα της παραλιακής   και η αύξηση της χερσαίας ζώνης λιμένα.  

 Όπως αναφέρεται στο σχέδιο της σύμβασης προβλέπεται η καθαίρεση τμήματος του   προσήνεμου μόλου,  ώστε να δημιουργηθεί το νέο στόμιο του λιμένα και   δημιουργείται αποβάθρα συνολικού μετώπου 200 μ,   στην οποία θα δύναται να πρυμνοδετεί Ε/Γ-Ο/Γ σκάφος της ακτοπλοΐας μήκους μέχρι 200 μ  και  στο δυτικό εξωτερικό  μέτωπο της    να πλαγιοδετεί εμπορικό Φ/Γ πλοίο μήκους μέχρι 75 μ   και στα εσωτερικά κρηπιδώματα      να εξυπηρετούνται ταυτόχρονα 8 ημερόπλοια μήκους μέχρι 30 μ με πρυμνοδέτηση.»

 Ευκολίες   που παρέχονται και σήμερα από τις υφιστάμενες λιμενικές εγκαταστάσεις    με  την αρνητική   μάλιστα  διαφορά     ότι ενώ σήμερα στο εσωτερικό της λιμενολεκάνης  μπορούν να πλαγιοδετήσουν  πλοία  μήκους μέχρι 100 μ στο νέο θα μπορουν να εξυπηρετηθούν  μόνο αλιευτικά και  μικρά ημερόπλοια . 

 Το νέο λιμάνι δεν θα καλύπτει καν τις  προϋποθέσεις , από πλευράς υποδομών, για την  ολοκλήρωση του χαρακτηρισμού του ως πύλης εισόδου. 

Αυτές είναι οι «σύγχρονες αναβαθμισμένες» λιμενικές  εγκαταστάσεις   που θα αποκτήσει η Κάρπαθος !!!

     Στην πραγματικότητα  η Κάρπαθος θα χάσει   την  ευκαιρία    να επεκταθεί πραγματικά το σημερινό λιμανι και  να αποκτήσει   επιτέλους  τις απαραίτητες   λιμενικές υποδομές που  θα καλύπτουν τις   ανάγκες της  για την επόμενη 40ετία..

 Είναι   χαρακτηριστικό πως κανένας από τους  υποστηρικτές  της λύσης  που προωθείται    δεν ισχυρίζεται ότι  αυτή   είναι η καλύτερη δυνατή για την Κάρπαθο.   Αυτός ήταν  ο λόγος  για τον οποίο ο μελετητής όλα αυτά τα χρόνια δεν περιλάμβανε  στην έκθεση του ΠΠΠΑ άλλες εναλλακτικές  λύσεις.  Γιατί   θα  αναγκαζόταν να τις αξιολογήσει συγκριτικά  και θα αποδεικνυόταν πως  η λύση   που προωθείται συγκεντρώνει αντικειμενικά    πολύ χαμηλότερη βαθμολογία*  τόσο σε σχέση με την ολιστική λύση που πρότεινε το λιμενικό ταμείο το 2019 όσο και με την λύση που είχε προτείνει το 2009 το τεχνικό Γραφείο ΡΟΝΓΚΑΝ για το Γαρόνησο η  οποία είχε  βαθμολογηθεί τότε από την αρμόδια  με υψηλότερο βαθμό αλλά δεν επιλέχθηκε  τότε λόγω αυξημένου κόστους (11 εκατ.) .  

   Υπενθυμίζεται πως η σχετική διαδικασία άρχισε το 2006 όταν η Περιφέρεια ικανοποιώντας σχετικό αίτημα του Δήμου ανέλαβε να εκπονήσει μελέτη νέου λιμανιου στο Γαρόνησο. Κατα την προδικασία πληρώθηκαν 73.000 ευρω σε τρία μελετητικα γραφεία για προκαταρτικές μελέτες  και τελικά , επτά χρόνια μετά, το  2013 επιλέχθηκε  να μελετηθεί όχι  ο αρτιότερος από τεχνική άποψη   σχεδιασμός ΡΟΝΓΚΑΝ  προϋπολογισμού 11 εκατομμυρίων   αλλά ο οικονομικότερος από πλευράς κόστους  σχεδιασμός   της CNWAY (ΓΙΑΜΙΝ), προϋπολογισμού  4.5 εκατομμυρίων,  ο οποίος μετα τις αρνητικές παρατηρήσεις  των πανελληνιων ενωσεων Πλοιαρχων, Επιβατηγών πλοίων και Κρουαζιερόπλοιων μπήκε στο αρχείο το 2017 .

Όταν στην συνέχεια το 2017 δημοσιοποιήθηκε  η  νέα τρίτη  κατά σειρα  νέα λύση   που πρόβλεπε την καθαίρεση  80 μέτρων του σημερινού κυματοθραύστη    επισημάναμε πως    με  το νέο  άνοιγμα    θα  προκαλείτο σοβαρή κυματική διαταραχή στη λιμενολεκάνη .

   Πέρασαν άλλα δυό χρόνια για να αποδειχθεί και παλι πως είχαμε  δίκιο . Χρειάστηκε μια ακόμη τροποποίηση του  σχεδιασμού  η οποία  τελικά , παρότι για μια ακόμη φορά δεν εγκρίθηκε από την ΕΣΑΛ τον Ιούνιο του 2021,  ύστερα    από πολιτικές  παρασκηνιακές πιέσεις τοπικών     παραγόντων, στις 3/2/2022  εγκρίθηκε από την ίδια επιτροπή  χωρίς καμιά  βελτίωση  της και  χωρίς να συνεξετασθεί η ολιστική εναλλακτική  λύση, που  είχε προτείνει η ΤΥ του λιμενικού ταμείου από το 2019  και   υιοθέτησε ομόφωνα το  Δημοτικό Συμβούλιο  με την 95/21-12- 2021 απόφασή του.  ( https://diavgeia.gov.gr/doc/%CE%A925%CE%91%CE%A9%CE%950-%CE%989%CE%A9  )

    Η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων  (Δ.Τ.Ε.) της περιφέρειας αλλά και οι διοικούντες τον Δήμο  επί δέκα χρόνια αρνιόντουσαν  να ζητήσουν από τον μελετητή να περιλάβει στην έκθεση ΠΠΠΑ  προτεινόμενες εναλλακτικές λύσεις ισχυριζόμενοι πως  η μελέτη    του έργου ήταν έτοιμη  από το 2014 , πως δεν μπορούσε να αλλάξει το συμβατικό αντικείμενο  της  σύμβασης    του 2013  με τον κ. Γιαμίν,    πως  το έργο ήταν ενταγμένο   για χρηματοδότηση  και πως αν άλλαζαν την  θεση του  θα χανόντουσαν  οι πιστώσεις που προορίζονταν για την υλοποίηση του .

 Τελικά όμως και το αντικείμενο άλλαξε όχι μόνο μια αλλά  τέσσερις φορές   και τον περασμένο Ιούνιο υπογράφτηκε συμπληρωματική σύμβαση   για αύξηση  της αμοιβής του μελετητή κατά 52.000 για την τροποποίηση  του σχεδιασμού  των λιμενικών έργων και   κατά 29.000 για την αύξηση της αμοιβής  για την   Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.), από 32.570 που πρόβλεπε η σύμβαση  σε 61.740,  με το πρόσχημα   ότι περιέλαβε σε αυτήν και τις επιπτώσεις από την πεζοδρόμηση του παραλιακού.  29.000 ευρω για αντιγραφή-επικόληση  (copy -paste)  δεκα σελιδων από την μελετη πεζοδρόμησης του παραλιακού στην Μ.Π.Ε.!

 Να σημειωθεί  ακόμη πως στην έκθεση ΠΠΠΑ  που εγκρίθηκε   προ έτους  ο προϋπολογισμός     του έργου  σκόπιμα παρουσιάζετο ότι  ήταν μικρότερος των εναλλακτικών λύσεων ( 7.750.000 ευρώ).  Τώρα, μετα την έγκριση του σχεδιασμου,   ο προϋπολογισμός του αυξήθηκε σε 16 εκατομμύρια ξεπερνώντας κατά πολύ το κόστος των λύσεων που  δεν είχαν εγκριθεί  κατά την προδικασία λόγω κόστους.

Αποδεικνύεται  πως  και χρόνος   και λεφτά υπήρχαν    συμπληρωματική μελέτη  για εκπόνηση μιας ολιστικής μελετης    και  να κατασκευασθούν σύγχρονες και επαρκείς λιμενικές εγκαταστάσεις που θα καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες του νησιού μας τα   επόμενα 40- 50 χρόνια αλλά  από λάθος εμμονές   οδηγούμαστε  στην κατασκευή   λάθους έργου .

   Με την προγραμματική  σύμβαση  που αποφασίσθηκε  απο το λιμενικό ταμείο  να συναφθεί με την Περιφέρεια       επαναλαμβάνεται το λάθος    που έγινε το 2006. Τότε η Περιφέρεια ανέλαβε η ίδια   την εκπόνηση την μελέτη   αντι να  αναλάβει μόνο την χρηματοδότηση της     και την εκπόνηση της   ως κύριος του έργου  το Λιμενικό Ταμείο .  Τώρα πάλι   με την   πρόφαση ότι   ηΤεχνική Υπηρεσία  του ΛΤ, που είναι κύριος του έργου , παρότι έχει πιστοποιημένα πλήρη  τεχνική επάρκεια ,  δεν διαθέτει   δήθεν επαρκές προσωπικό για την συγκρότηση (!) των σχετικών επιτροπών  μεταβιβάζει την αρμοδιότητα   της διευθύνουσας υπηρεσίας  και της επίβλεψης  του έργου στην Περιφέρεια  το  τεχνικό  προσωπικό της οποίας   δεν έχει  τόσο μεγάλη εμπειρία στην επίβλεψη κατασκευής λιμενικών έργων .

Το σωστό    θα ήταν να αναλάβει η περιφέρεια την δέσμευση για την  εξασφάλιση των πόρων αλλά την δημοπράτηση του και την επίβλεψη  του να την κρατήσει το λιμενικό ταμείο , ως κύριος του έργου, η τεχνική υπηρεσία του οποίου έχει μεγαλύτερη   εμπειρία για τα λιμενικά έργα  .

Ακόμη και αν αλήθευε ο  αβάσιμος ισχυρισμός  ότι δεν είχε επαρκές προσωπικό  για την συγκρότηση των επιτροπών  θα μπορούσε να  διαθέσει η περιφέρεια  κάποιον  υπάλληλό της  για την συμμετοχή στις επιτροπές όπως συνηθίζεται .

   Στο μεταξύ   πριν ένα μήνα  εγκρίθηκε η   προμελέτη των  λιμενικών έργων  (όχι  οριστική μελέτη ) που παραδόθηκε  τον περασμένο Μάρτιο    και  όπως αναφέρεται στη προγραμματική σύμβαση     η Περιφέρειά αναλαμβάνει την υποχρέωση για υποβολή  πρότασης για χρηματοδότησης του έργου από το ΕΣΠΑ  2021-2027.

Αποδεικνύεται  έτσι  πανηγυρικά πως το  2014  ούτε  μελέτη λιμενικών έργων ούτε δεσμευμένες πιστώσεις για την υλοποίησή του υπήρχαν .  Το μόνο που υπήρχε ήταν   η προκαταρτική μελέτη  περιβαλλοντικών επιπτώσεων  (ΠΠΠΑ) που   ήταν  πολύ εύκολο να τροποποιηθεί  να συμπληρωθεί  με εναλλακτικές λύσεις μέσα το πολύ σε 60 μέρες ,  όπως  ήταν  το αίτημά  που  υποβάλαμε   κατ΄ επανάληψη, ατομικά και ομαδικά,  προς τους αρμόδιους φορείς, ώστε να επιλεγεί η βέλτιστη για την Κάρπαθο λύση .

 Στόχος όμως του παρόντος δεν είναι να αναδειχθούν τα  μέχρι τώρα λάθη αλλά  προταθούν  λύσεις για τη διάσωση του  σημερινού λιμανιού  και την πραγματική επέκταση του .

Λύσεις βελτίωσης του σχεδιασμού χωρίς να καθυστερήσει  το έργο .   

   Λύσεις για να μη φτάσουμε στο σημείο να    προχωρήσει το έργο    και   αργότερα να    αποξηλώνουμε     όπως έγινε  το  1990  στο λιμάνι της Κάσου,   όταν ο αείμνηστος Υπουργός  μας Αριστοτέλης Παυλίδης,   με εισήγησή  του υποφαινομένου, σταμάτησε το   εκτελούμενο τότε έργο της επέκτασης του κυματοθραύστη  που εκτελείτο  βάσει       μελέτης  που είχε συνταχθεί  το 1986   για πλοία   μέχρι 75 μ , όταν τα πλοία που δρομολογήθηκα στο μεταξύ στην γραμμη  ξεπεπερνουσαν τα 100 μ.  .  Αν ο Παυλίδης δεν είχε   τότε το  θάρρος   να  διακόψει την εκτέλεση του έργου,   παρά την σφοδρή αντίδραση του  Δημάρχου     μετα την ολοκλήρωση του   έιτε θα έπρεπε να φτιαξουμε τρίτο λιμανι στην Κασο είτε  θα ψάχναμε  πλοία  κάτω των 75 μ. για την εξυπηρέτηση   των νησιών μας. 

Να  σημειωθεί  πως  στο λιμανι της Κάσου  αποξηλώθηκε  τελειωμένο τμήμα  του έγου του   κόστους  αρκετών εκατομμυρίων.    Στην Κάρπαθο οι  θεσμικοί φορείς,   αντί να επικαλούνται  τις προβλέψεις του ξεπερασμένου από τις εξελίξεις ΓΠΣ της πόλης των Πηγαδίων  του 1986 , επιβαλλεται να  επιδιωξουν να   διορθώσουν τον σχεδιασμό  πρίν ξεκινήσει το έργο .Χρόνος και δυνατότητα υπάρχει   για να το πετύχουν άν υπάρχει βούληση και καλή συνεργασία των εμλπεκόμενων φορέων.

Το 2006, όταν ξεκινησε η διαδιασία της μελέτης στο Γαρόνησο,  η χωρίς τεχνική  Υπηρεσία Κοινότητα Ολύμπου ,  σε μόλις ένα χρόνο  και με κόστος 16.000 ευρώ εκπόνησε οριστική μελέτη επέκτασης του λιμανιού του Διαφανιού, Γεωτεχνική , ΜΠΕ και  η οριοθέτηση Εξομοιούμενης  Ζώνης λιμένος,  που ήταν απαραίτητη για την εκτέλεση του έργου .

  Για το έργο στο Γαρόνησο  για την εκπόνηση της οριστικής μελέτης των λιμενικών έργων εκκρεμούν οι υποβρύχιες αρχαιολογικές έρευνες  και η εδαφοτεχνική/γεωλογική μελέτη .

 Υπάρχει  κατά συνέπεια αρκετός χρόνος   ώστε  , χωρίς   να καθυστερήσει το έργο ,  να βελτιωθεί  ο σχεδιασμός του  και να μη χαλάσει ο κυματοθραύστης, που προστατεύει το ανατολικό τμήμα της λιμενολεκάνης.

   Μια  λύση  θα ήταν στα πλαίσια της μελέτη εφαρμογής   να προβλεφθεί πως τα  προβλέπόμενα λιμενικά έργα θα υλοποιηθούν  σε δυό ανεξάρτητα στάδια με  ξεχωριστό κατά στάδιο  προϋπολογισμό.  

Σε πρώτη φάση   να  κατασκευασθεί μόνο  μόνο η προέκταση του προσήνεμου προβλήτα  κατά 177μ , όπως προβλέπει   η    προωθούμενη  λύση  και  πρότεινε και η ΤΥ του ΛΤ  καθώς  το   κρηπίδωμα οχληρών     στη βόρεια ακτή  του Βρόντη   σύμφωνα με την εκκρεμούσα   για έγκριση στην ΕΣΑΛ προκαταρτική μελέτη χωροθετησης  του κ. Γιαμιν, χωρίς τον αχρείαστο κυματοθραύστη.

Το βοηθητικό αυτό έργο  στο Βρόντη    είναι   ούτως ή άλλως απαραίτητο   για την προσωρινή   εξυπηρέτηση    των πλοίων ,  κατά το διάστημα που θα εκτελούνται τα έργα της   Β φασης   του  κυρίως λιμανιού - ( καθαίρεση  του προσήνεμου μόλου    για άνοιγμα νέου στομίου    και  κατασκευή πρόσβασης  της νεας προβλήτα με το Γαρόνησο)-  αλλά και αργότερα για την εκφόρτωση των οχληρών και επικίνδυνων  φορτίων  μακριά από την πόλη όπως επιβάλλουν οι κανονισμοί ασφαλείας.

Ταυτόχρονα να ανατεθεί   με απευθείας ανάθεση η  εκπόνηση προκαταρκτικής μελέτης  για την κατασκευή αποσπασμένου από την ξηρά κρηπιδώματος, χωρίς να εφάπτεται στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης και σύνδεσή του   με το δρόμο που καταλήγει  στο Καρνάγιο  .   Σημειώνεται πως παρεμφερή  λύση  είχε προτείνει το 2016 ο εκπρόσωπος της ΠΕΠΕΝ στην ΕΣΑΛ . Η   αρχαιολογική Υπηρεσία με το 2099/1244/67/28.01.2016  έγγραφο  της ,   είχε   πει τότε ότι ήταν κατ αρχή αντίθετη  για κατασκευή λιμενικού έργου σε επαφή με την Ακρόπολη  αλλά  ζήτησε να της υποβληθεί σχετική μελέτη για να διατυπώσει την  οριστική άποψη  άποψή της αλλα ο μελετητής με  την  δικαιολογία   πως από το παραπάνω έγγραφο δεν «προκύπτει σαφής συναίνεση» των Υπηρεσιών δεν περιέλαβε την εναλλακτική αυτή λύση στην έκθεση του ΠΠΠΑ .

    Αριστερα: Σχεδιαγραμμα έργων Α Φασης     Δεξια¨Προβλητα οχληρων σύμφωνα με μελετη χωροθετησης  της  CNWAY (Γιαμιν)

               

 Φωτο.:  Προσομοίωση  επέκτασης προβλήτας  και αποσπασμένου  κρηπιδώματος προς το Καρνάγιο

  Εφόσον εγκριθεί από την αρχαιολογική υπηρεσία η  κατασκευή  του  μη εφαπτόμενου στην Ακρόπολή  κρηπιδώματος και   νέας εξόδου από το λιμάνι με περιφερειακό  καλύπτεται πλήρως  ο  στόχος   της  πεζοδρόμησης  της παραλιακής  και δεν θα  υπάρχει πια   κανένας λόγος   να καταστραφεί ο κυματοθραύστης    και να   διενεργηθούν οι  προβλεπόμενες   εκτεταμένες εκβαθύνσεις  από το Γαρόνησο προς Αφωτη και  έτσι  με τις   εξοικονομούμενες   πιστώσεις υπερκαλύπτεται το  κόστος του  λιμενικού έργου περιφερειακά της Ακρόπολης .

Με αυτή την ολιστική λύση επιτυγχάνεται   αποσυμφόρηση  όλης της Πόλης  και όχι μόνο της παραλιακής από την  κίνηση των οχημάτων προς και από τα πλοία, επιτρέπεται πλήρης διαχωρισμός των χρήσεων των λιμενικών εγκαταστάσεων  σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς  και   αυξάνεται σημαντικά το μήκος των κρηπιδωμάτων για μεγάλα πλοία  με δυνατότητα παραπέρα επέκτασής των  στο μέλλον αν οι ανάγκες το επιβάλουν  .  Παράλληλα προστατεύεται πλήρως η λιμενολεκάνη  από του κυματισμούς και  έτσι  θα είναι δυνατόν να  αφαιρεθούν  οι βράχοι προστασίας της παραλιακής   από του κυματισμούς   και να κρηπιδωθεί  καθ’ όλο το μήκος της   αυξάνοντας τα  διαθέσιμα κρηπιδώματα για τα μικρά σκάφη και τα αλιευτικά κατά 400 περίπου μέτρα..

    

Μια δεύτερη  εναλλακτική λύση, υποδεέστερη της προαναφερθείσας αλλά πολυ καλυτερη από την προωθουμενη είναι να αλλάξει ο προσανατολισμός της προτεινόμενης από τον κ. Γιαμίν προβλήτας κατά 45 περίπου μοίρες   και να αυξηθεί το μήκος της κατά 50 μ.  όπως φαίνεται στο σχεδιάγραμμα,

 

  Σχεδιάγραμμα   τροποποίηση λύσης    CNWAY  και αποτύπωσή της στο βυθομετρικό των Πηγαδίων

 Με την λύση  αυτή  που στηρίζεται στον σχεδιασμό που είχε προτείνει το 2009 η μελετική ομαδα ΡΟΝΓΚΑΝ, το κόστος της οποίας  είναι  ίδιο με της  προωθούμενης  :

•       Παρέχεται δυνατότητα ταυτόχρονης πρυμνοδέτησης Ε/Γ Ο/Γ άνω των 200 μ παραβολής ενός κρουαζιερόπλοιου 200 μ και ενός Φ/Γ Μ/Σ
•       Δεν  αχρηστεύεται ο σημερινός κυματοθραύστης  και τα ανατολικά κρηπιδώματα του λιμανιού
•    Επιτυγχανεται πλήρη προστασία της λιμενολεκάνης  και από τους  ΒΑ κυματισμούς·  
•       Παρέχεται δυνατότητα ελλιμενισμού  μεγαλύτερων πλοίων και μεγάλων  θαλαμηγών στα εσωτερικά  κρηπιδώματα του λιμανιού.

·        Με την αυξημένη προστασία  από τους κυματισμούς   καθίστατα δυνατή η αντικακατασταση των βράχων προστασίας  του παραλιακού   απο τους κυματισμούς με απορροφητικά κρηπιδώματα αυξανοντας  τις δυνατότητες εξυπηρέτησης αλιευτικών  και μικρών θαλαμηγών κατά 400 μ .

 Ο  νεοκλεγμένος Δήμαρχος και το νέο Δημοτικό Συμβούλιο οφείλουν να επιληφθούν   του θέματος  και  με γνώμονα το  γενικό συμφέρον , να  αποφασίσουν   χωρίς τοπικιστικές αγκυλώσεις,  ποια λύση εξυπηρετεί μεσο-μακροπρόθεσμα το νησί μας και αυτήν να επιδιώξουν να υλοποιηθεί σε συνεργασια με τον Περιφερειάρχη , το Λιμενικό Ταμείο  και  με την συνδρομή του συμπατριώτη μας Υφυπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Γιάννη Παππά. 

-------------

*Αντκειμενικά  με  βάση την  κλίμακα βαθμολογίας  και βαρύτητα των παραμέτρων   που χρησιμοποίησε και ο κ. Γιαμίν στην τεχνική έκθεση του ΠΠΠΑ,    αν η ολιστική πρόταση του λιμενικού Ταμείου,  που κρίνεται ως η καλύτερη  βαθμολογηθεί με 100,  η   εναλλακτική  ΡΟΓΚΑΝ συγκεντρώνει   σύνολο  βαθμολογίας 65 και η    προωθούμενη λύση Γιαμιν  35.

 

.